“Ik krijg een uitkering. Ik hoef niet te werken. Maar stilzitten is niks voor mij. Dus ik wil iets gaan doen. Ik wil wel die uitkering houden. Wat zijn de mogelijkheden?”
Iets doen naast je uitkering
Je kunt heel veel dingen doen, zonder dat je uitkering in gevaar komt. Bijvoorbeeld lid worden van een vereniging, sporten of andere mensen helpen. Kun je niks leuks vinden of weet je niet waar je moet beginnen, vraag dan hulp bij de gemeente. Zij bieden allerlei activiteiten waar iedereen naar toe kan. Of je kunt bij verschillende clubs eerst kennismaken, voordat je besluit om lid te worden.
Je kunt je ook wat meer binden, door vrijwilligerswerk te doen of een opleiding te volgen. Dat moet je wel melden bij de uitkeringsinstantie. Het heeft geen gevolgen voor je uitkering. Ook niet als je een vrijwilligersvergoeding krijgt, zolang die binnen de wettelijke grenzen blijft. Dat geld mag je gewoon houden. Het telt ook niet als inkomen voor de belasting. Daardoor heeft een vrijwilligersvergoeding ook geen gevolgen voor je huurtoeslag of zorgtoeslag.
- Lees meer over vrijwilligerswerk naast een uitkering (informatie van de Rijksoverheid).
- Lees meer over opleiding naast een uitkering (informatie van UWV).
Heb je begeleiding nodig bij een goede invulling van je dagen, dan kom je mogelijk in aanmerking voor georganiseerde dagbesteding. Dat is een voorziening van de gemeente. Vaak wordt dagbesteding ook gebruikt om je mantelzorgers even vrijaf te geven.
- Lees meer over dagbesteding op deze website.
- Lees meer over dagbesteding (Informatie van Jouw Dagbesteding).
Via vrijwilligerswerk of dagbesteding kun je werkervaring opdoen. Dat kan een eerste stap zijn op weg naar betaald werk. Maar het hoeft niet. Je kunt het ook gewoon doen omdat je het leuk vindt.
Vraagbaak
Meer vragen over dit onderwerp? Sommige vragen hebben we al beantwoord, die staan hiernaast.
Heb je geen werk en volg je geen opleiding, dan kan het lastig zijn om je dagen goed in te vullen. Vooral als je daar hulp of begeleiding bij nodig hebt. Mogelijk kom je in aanmerking voor georganiseerde dagbesteding. Zorgaanbieders organiseren allerlei leuke, zinvolle activiteiten, waar je samen met anderen aan mee kunt doen.
Je bepaalt zelf wat je gaat doen. Je kijkt samen met de zorgaanbieder wat bij je past, wat je leuk vindt en wat je wilt leren. Er zijn drie soorten dagbesteding.
- Recreatieve dagbesteding. Dat kan gaan van snoezelen tot spelletjes doen of wandelen.
- Ontwikkelingsgerichte dagbesteding. Je leert dan dingen om jezelf beter te kunnen redden in het dagelijks leven. Bijvoorbeeld koffie zetten of andere praktische vaardigheden.
- Arbeidsmatige dagbesteding. Je gaat dan aan de slag in een bedrijf of organisatie, met intensieve begeleiding. Bijvoorbeeld in een lunchroom of werkplaats. Je krijgt hiervoor geen loon.
Dagbesteding hoef je niet per se te volgen in een groep bij een activiteitencentrum. Het kan ook gaan om begeleiding op maat bij activiteiten die je zelf hebt uitgekozen.
Dagbesteding wordt ook vaak ingezet om je mantelzorgers te ontlasten, zodat ze even tijd voor zichzelf hebben.
Dagbesteding is voor een brede groep mensen, bijvoorbeeld kinderen met een ernstige meervoudige beperking, jongvolwassenen met het syndroom van down, ouderen en nog veel meer.
Je kunt alleen gebruik maken van dagbesteding als de gemeente of het CIZ jou hiervoor een indicatie geeft. De gemeente kan een indicatie afgeven voor dagbesteding voor iedereen die geen langdurige zorg krijgt. Het CIZ doet dat juist alleen voor mensen die al een indicatie hebben voor langdurige zorg. Woon je in een instelling, dan regelt die instelling je dagbesteding. Woon je thuis met langdurige zorg, dan regelt het zorgkantoor waar je naartoe kunt voor dagbesteding.
Vaak kan de organisatie die de dagbesteding aanbiedt, jou ook helpen bij het aanvragen van een indicatie. Dat geldt ook voor andere instellingen waar je in zorg of in behandeling bent. Bijvoorbeeld een instelling voor geestelijke gezondheidszorg. Val je onder de verantwoordelijkheid van de gemeente, klop dan aan bij het Wmo-loket of bij het gemeentelijke sociale team, wijkteam of jeugdteam.
Dit is invulling van de dag die lijkt op werk. Soms noemen mensen dit ook gewoon werk. Het verschil met werk is dat je geen loon krijgt voor (arbeidsmatige) dagbesteding. Je krijgt het aangeboden op basis van je indicatie en er wordt (via de belastingen) voor betaald.
In principe kan dat. Maar het is helaas niet voor iedereen haalbaar. Het hangt heel erg van jouw situatie af. Bespreek je wens met je begeleider bij de dagbesteding. Je kunt ook de Keuzehulp Simpel Switchen invullen. Die gaat vooral over de overstap van dagbesteding naar beschut werk.
Om betaald te werken, heb je ‘arbeidsvermogen’ nodig. UWV beoordeelt of dat zo is. Om arbeidsvermogen te hebben, moet je een aantal dingen kunnen:
- Een taak uitvoering binnen een bedrijf of organisatie waar ook andere mensen werken.
- Instructies van je werkgever begrijpen, onthouden en uitvoeren.
- Je aan afspraken houden.
- Ten minste een uur achter elkaar doorwerken.
- Ten minste twee uur per dag werken. Kun je niet hard genoeg werken om het minimumloon te verdienen, dan moet je ten minste vier uur per dag (minder hard) werken.
Je kunt alvast met je begeleider bekijken of je aan deze eisen voldoet.
Veel zorgaanbieders hebben coaches die je kunnen helpen bij de stap van dagbesteding naar betaald werk. Er zijn ook mogelijkheden om eerst op proef bij een werkgever aan de slag te gaan.
Krijg je nu een uitkering, dan kan betaald werk gevolgen hebben voor je inkomen. Meestal wordt je loon verrekend met je uitkering. Daar gelden voor elke soort uitkering vaak andere regels voor. Bovendien kunnen je toeslagen omlaag gaan en de eigen bijdrage voor langdurige zorg omhoog. Zoek dit tevoren goed uit. Zo nodig samen met iemand die weet hoe dit werkt. Bijvoorbeeld een jobcoach of trajectbegeleider vanuit de dagbesteding, een sociaal raadsman of een onafhankelijke cliëntenondersteuner van UWV of de gemeente.
Je kunt hierbij gebruik maken van de keuzehulp ‘Zet ik de stap?’ (van Simpel Switchen) en van de rekentool ‘Van uitkering naar werk, wat betekent dat financieel?’ (van het Nibud).
> Hier vind je de keuzehulp.
> Hier vind je de rekentool.
Overstappen naar betaald werk kan allerlei vragen bij je oproepen. Wil je een antwoord voor jouw situatie? Stuur je vraag dan aan het Informatiepunt Switchen, via vragen@informatiepuntswitchen.nl.